Spansk: Bruk — INDEFINIDO contra PERFECTO

Uleselig TABELL? Roter skjermen eller klikk/pek

Tilbake til INNHOLDSLISTEN

Spansk: Former — PERFECTO de indicativo

KONSTRUKSJON

Presens av haber + perfektum partisipp

PRESENS AV HABER

he / has / ha / hemos / habéis / han

PERFEKTUM PARTISIPP

• Form: Former — PARTICIPIO PERFECTO
• Partisippen bøyes ikke.
• Intet ord må skille hjelpeverb og partisipp.

Tilbake til INNHOLDSLISTEN

Spansk: Former — PARTICIPIO PERFECTO

REGELMESSIGE

• ar-verb: stamme + –ado     hablado
• er-verb: stamme + –ido      comido
• ir-verb:  stamme + –ido      vivido

Når stammen ender på vokal, blir endelsen –ído (altså med aksent): leído, traído.

UREGELMESSIGE

Legg merke til at partisippene kan ha ulik form når de brukes som verb [v] og når de er adjektiv [a].

• abrir (åpne) — abierto [a,v]
• absorber (fange opp, suge til seg) — absorbido [v], absorto [a]
• atender (behandle, oppvarte) — atendido [v], atento [a]
• bendecir ((vel)signe) — bendecido [v], bendito [a]
• confundir (forbytte, forvirre) — confundido [v], confuso [a]
• confesar (tilstå, bekjenne) — confesado [v], confeso [a]
• cubrir (dekke) — cubierto [a,v]
• decir (si) — dicho [a,v]
• despertar (vekke) — despertado [v], despierto [a]
• elegir (velge) — elegido [v], electo [a]
• escribir (skrive) — escrito [a,v]
• freír (steke) — freído [a,v], (frito)
• hacer (gjøre, lage) — hecho [a,v]
• imprimir (trykke, skrive ut) — imprimido [a,v], (impreso)
• ir (gå) — ido [a,v]
• maldecir (forbanne) — maldecido [v], maldito [a]
• morir (dø) — muerto [a,v]
• poner (sette, legge) — puesto [a,v]
• prender (ta, fange, arrestere) — prendido [v], preso [a]
• presumir (anta, formode) — presumido [v], presunto [a]
• proveer (forsyne, levere) — (proveído), provisto [a,v]
• resolver (vedta, løse) — resuelto [a,v]
• romper (ødelegge) — roto [a,v]
• ser (være) — sido [a,v]
• soltar (løsne, slippe) — soltado [v], suelto [a]
• suspender (stoppe, stanse, henge opp) — suspendido [v], suspenso [a]
• suscribir (undertegne) — suscri(p)to [a,v]
• ver (se) — visto [a,v]
• volver (vende om) — vuelto [a,v]

Tilbake til INNHOLDSLISTEN

Spansk: Bruk — CONDICIONAL de indicativo

Bøyingsformene er beskrevet her: Former — CONDICIONAL de indicativo

BRUKEN AV KONDISJONALIS

• Fremtidig handling sett fra et tidspunkt i fortiden: Dijo que regresaría pronto. Det samme kan uttrykkes med alternativet ir (i imperfecto) + a + infinitiv.
• Hypotetisk handling, formodning, mulighet: Estaría mejor con menos sal.
• Råd: Deberías conducir con más cuidado.
• Mulighet eller antakelse i fortiden: Habría unas doscientas personas en el concierto.
• Ønske: med verb som gustar, encantar, preferir, … : Me encantaría visitar el Amazonas.
• Høflig bønn eller anmodning: ¿Le importaría cerrar la ventana?
• Betingelsesperiode som uttrykker hyptotese om nåtid eller fremtid: Si tuviera dinero, viajaría contigo.
• Beskjedenhet: ‒ Es usted un gran investigador. ‒ Yo no diría tanto.

Tilbake til INNHOLDSLISTEN

Spansk: Former — CONDICIONAL de indicativo

Endelsene til kondisjonalis er lik dem til imperfecto av haber.

Infinitiv-stammene har samme uregelmessigheter som for futurum, se egen oversikt: Former — FUTURO de indicativo

Bruken av kondisjonalis er beskrevet her: Bruk — CONDICIONAL de indicativo

Tilbake til INNHOLDSLISTEN

Spansk: Bruk — FUTURO de indicativo

FREMTID KAN PÅ SPANSK UTTRYKKES PÅ TRE MÅTER:

• Perifrastisk futurum (P)
• Syntetisk futurum (S)
• Presens indikativ

Bøyingsformene er beskrevet her: Former — FUTURO de indicativo og Former — PRESENTE de indicativo

DISSE TRE MÅTENE UTTRYKKER ULIKE NYANSER AV FREMTIDEN:

• P er den vanligste i dagligtale.
• S er mer formell og brukes oftere i skriftspråk.

• P uttrykker umiddelbar/nærmeste fremtid.
• S uttrykker fjernere fremtid.

• P uttrykker noe som ganske/helt sikkert vil skje (Vamos a ir al cine. — Vi har allerede bestemt å gå på kino.)
• S uttrykker mer usikker fremtid (Iremos al cine. — Det er mulig/sannsynlig at vi går på kino.) eller en antakelse i nåtiden (Ese hombre será Juan. — Den mannen der kan være Juan.)

• Presens indikativ uttrykker noe i fremtiden som allerede er avtalt og programmert (Luchi y Rodolfo se casan en enero.)

Tilbake til INNHOLDSLISTEN

Spansk: Former — FUTURO de indicativo

Bruken av futurum er beskrevet her: Bruk — FUTURO de indicativo

Tilbake til INNHOLDSLISTEN

Spansk: Bruk — INDEFINIDO contra IMPERFECTO

GENERELT OM ASPEKT

REGLER

1. Forenklet hovedregel: Tilstand => imperfecto, hendelse/handling => indefinido.
2. Cuando una acción en proceso es interrumpida por otra espontánea, o sucede en forma accidental, la acción en proceso se conjuga en imperfecto y la acción espontánea se conjuga en indefinido. Yo veía una película cuando se fue la luz.
3. Con verbos de información (avisar, creer, decir, informar, leer, pensar, saber, darse cuenta de) en indefinido más el contexto en imperfecto. Verbo de información en indefinido + que + verbo en imperfecto. Tilsvarende med preguntar med si. Juan dijo que iba a Madrid. Marcia te preguntó si podías cambiar sus dólares.
4. Con una relación de causa y efecto, el verbo que indica la causa se conjuga en imperfecto y el verbo que indica el efecto se conjuga en indefinido. Como yo no tenía tiempo no fui al cine. No entendíamos por eso la maestra nos explicó otra vez. Te presté mi coche porque el tuyo estaba descompuesto.

Tilbake til INNHOLDSLISTEN

Spansk: Bruk – INDEFINIDO de indicativo

• En konkret hendelse eller situasjon i fortiden, nå avsluttet, bl.a. i forbindelse med ayer, anteayer, anoche, la semana pasada, el mes pasodo, hace tre días, hace muchos años, o.l. Mi hermano estudió idiomas modernos. Viví en Quito desde 1990 hasta 2001.
• Handling som er avgrenset i tid (konkret periode). Bailamos toda la noche.
• Når vi peker på handlingens avslutning. Dormí hasta las once.
• Handlinger i fortiden som skjedde etter hverandre. Pablo se levantó, se duchó y se vistió.
• Handlinger mot en bakgrunn i imperfektum. Comíamos cuando llegaron.

Se også disse filene:

• Former — INDEFINIDO de indicativo
• Bruk — INDEFINIDO contra IMPERFECTO

Tilbake til INNHOLDSLISTEN

Spansk: Former — INDEFINIDO de indicativo

A. REGELMESSIG

^§ Legg merke til forskjellen mellom habló (indefinido 3sg) og hablo (presens 1sg).

^# Disse to formene er lik de tilsvarende formene i presens indikativ.

Verb med diftongering i presens, har det ikke i indefinido: encontrar – encuentro  (presens) – encontré (indefinido).

B. UREGELMESSIG

dar og ver endrer stammevokalen til ‑i‑ : di, diste, dio, dimos, disteis, dieron; vi, viste, vio, vimos, visteis, vieron (NB: Alle disse verbformene er uten aksenter!).

Endring av konsonant i 1sg (for å bevare uttalen): gar => gué (pagar => pagué), guar => güé (averiguar => averigüé), car => qué (sacar => saqué) og zar => cé (empezar => empecé). Verbene i parenteser er bare eksempler.

Infinitiver med vokal + ‑er/‑ir får i 3sg og 3pl ‑yó og ‑yeron (leer => leyó, leyeron; construir => construyó, construyeron). Verbene i parenteser er bare eksempler, flere finnes.

Infintiver med e + konsonant(er) + ‑ir endrer i 3sg og 3pl ‑e‑ => ‑i‑ (pedir => pidió pidieron). Tilsvarende bl.a. divertirse, elegir, medir, mentir, preferir, repetir, seguir, servir og vestir(se).

dormir og morir endrer stammevokalen i 3sg og 3pl ‑o‑ => ‑u‑ (durmió, durmieron; murió, murieron).

Verbene i de to følgende gruppene har både endring av stammevokal og avvikende endelser: ‑e, ‑iste, ‑o, ‑imos, ‑isteis, ‑ieron/‑eron. NB: De har ikke trykk på ‑e og ‑o i 1sg og 3sg.

1) Verb med ‑ieron i 3pl (eksempel: venir: vine, viniste, vino, vinimos, vinisteis, vinieron): estar => estuv‑, haber => hub‑, hacer => hic‑/hiz‑ (hice, hizo), poder => pud‑, poner => pus‑, querer => quis‑, saber => sup‑, tener => tuv‑, venir => vin‑.

2) Verb med ‑eron i 3pl (eksempel: decir: dije, dijiste, dijo, dijimos, dijisteis, dijeron): conducir => conduj‑, decir => dij‑, producir => produj‑, traducir => traduj‑, traer => traj‑.

NB: Det finnes mange andre former for irregularitet enn de som er vist ovenfor.

Bruken av indefinido er beskrevet her: Bruk — INDEFINIDO de indicativo og Bruk — INDEFINIDO contra IMPERFECTO

Tilbake til INNHOLDSLISTEN